FOLK KRAKOWSKI

Pojęcie „stylu krakowskiego” w potocznym rozumieniu bywa zawężane do wzornictwa ludowego rozwijanego w dawnych podkrakowskich wsiach, które obecnie często znajdują się już w granicach miasta. Jednak nie należy zapominać, że styl ten występował na znacznie rozleglejszym obszarze, w części Małopolski zamieszkałej przez grupę etnograficzną Krakowiaków, czyli od Jaworzna i Oświęcimia (na zachodzie) po Tarnów (na wschodzie) – w linii prostej ok. 150 km, i od linii Szczekociny – Jędrzejów (na północy) do linii Wadowice – Myślenice – Lipnica Murowana (na południu), które to linie dzieli odległość ok. 100 km.

Na tak dużym obszarze pojawiło się wiele odmian „stylu krakowskiego”, zwłaszcza że poza działającą zawsze ludzką inwencją i zamiłowaniem do eksperymentowania dodatkowymi czynnikami stymulującymi zwiększanie różnorodności stylistycznej poszczególnych regionów było XIX-wieczne zróżnicowanie ekonomiczne (część zachodnia to bogatsze obszary rolniczo-przemysłowe, część wschodnia – biedniejsze obszary rolnicze) oraz administracyjne (część regionu znalazła się w zaborze austriackim, a część w rosyjskim). Tym niemniej „styl krakowski”, niezależnie od tego gdzie był rozwijany, był bardzo bogaty, często wręcz „przeładowany” elementami dekoracyjnymi różnego rodzaju (jednocześnie stosowano haft, naszycia, guziki, koraliki, cekiny itp.) pokrywając nimi prawie całe zdobione powierzchnie. Od większości dzieł Krakowiaków zachodnich odróżniają się niektóre style kultywowane przez Krakowiaków wschodnich (np. z okolic Zalipia), gdzie artyści wprawdzie stosowali bardzo misterną i bogatą ornamentykę tworzoną z motywów roślinnych, jednak ograniczali się do wąskiej palety kolorów (np. czarne i czerwone ornamenty na tkaninach jasnych, lub czerwone wzory na tkaninach ciemnych), i zdobienia tylko wybranych fragmentów odzieży (przody i mankiety kobiecych koszul, brzegi zapasek czy rogi chust).

W XIX wieku krakowskie stroje i przedmioty użytkowe (poszewki na poduszki, narzuty na łóżka) zdobiono głównie haftem, zwanym wówczas na tych terenach „szyciem”. Haftowano elementy geometryczne – serca, gwiazdki, kółka, cętki, palmety, ślimacznice, ale przede wszystkim motywy roślinne – kwiaty, liście, gałązki, owoce (np. jagody czy motyw winnego grona). Początkowo elementy roślinne były drobne, w późniejszym okresie zaczęły pojawiać się elementy znacznie większe, takie jak naturalistycznie wyglądające róże czy piwonie. Ośrodki w których powstało najwięcej haftów w stylu krakowskim to okolice Tyńca, Ojcowa, Słomnik, Proszowic i Miechowa. Najbogatsze w ozdoby były stroje z okolic Krakowa z przełomu XIX i XX wieku, kiedy do ich zdobienia oprócz wcześniejszych naszyć i haftów zaczęto masowo używać wytwarzanych fabrycznie tasiemek, guzików i koralików. Styl ten zyskał tak wielką popularność, że na początku XX wieku w strojach ludowych innych regionów Polski pojawiła się tzw. „moda krakowska” objawiająca się stosowaniem jak najbogatszych ozdób, barwnych tkanin i kolorowych wstążek.

Przygotowaliśmy liczne produkty zdobione wzorami inspirowanymi folkiem krakowskim: T-shirty, fartuchy, torby, torebki, worki, poduszki, podkładki pod mysz i smycze. Serdecznie zapraszamy do zapoznanie się z naszą ofertą nawiązującą do różnych styli składających się na tradycyjne wzornictwo Krakowiaków, zarówno zachodnich (produkty inspirowane dziełami twórców ludowych z Modlinicy i Pleszowa), wschodnich (nawiązujące do haftów z Zalipia) jak i obszarów leżących między tymi ośrodkami (inspirowane wzorami spotykanymi na gorsetach pochodzących z Brzeska).